گتر کوهنوردی

در یک کوهپیمایی چند ساعته اگر در هوای برفی زمستانی باشید بدون شک تمام پایتان خیس می شود و در کمتر از چند دقیقه مستعد سرمازدگی است. همین اتفاق برای صعود در زمین های خاکی و سنگی می افتد و این بار سنگ ریزه و خاک است که داخل کفش را پر می کند. اصلا همین اتفاق اعصاب خورد کن بود که باعث کاربردی شدن پوششی به اسم گتر شد. برای در امان ماندن پاهایتان عاقلانه ترین راه استفاده از یک گتر خوب است. در صعود هایی که آب به پا نفوذ کند خون از حد معمول سرد تر خواهد شد و انگشتان را گرم نمی کند و در نتیجه جسم بی جانی به اسم انگشت های پا را با خود حمل می کنید. اما سئوالی که پیش می آید این است که گتر خوب چه گتری است.

مهم ترین ویژگی گتر که باید در اولویت باشد این است که ضد آب باشد. گتر از پارچه ای ضخیم و مستحکم ساخته می شود دلیلش هم این است که در برابر ضربه هایی که مدام به آن وارد می شود پاره نشود و در هوای سرد هم خطر سردشدن پاها را تا حد کافی کاهش دهد و در نهایت لباس را در مقابل فرسایش محافظت کند. منتهی این پارچه ضخیمی که از آن حرف می زنیم باید حدود ۶۰ تا ۷۵ درصد قابلیت تنفس داشته باشد تا زیر آن عرق نکند و هوا به طور مداوم در جریان باشد. در پشت گتر ها زیپی قرار دارد که به کمک آن استفاده کننده موقع پوشیدن راحت باشد و نیازی به درآوردن کفش نباشد. البته مدل های دیگر هم است که به جای زیپ نوار چسبناک یا گیره هایی دارد که سریع تر بازو بسته می شود. اگر گتر را برای هوای زمستانی تهیه می کنید بهتر است نوار چسبناک داشته باشد٬ چون باز و بسته کردن زیپ یا گیره با دستکش های قطور کار راحتی نیست٬ اما اگر می خواهید از نمونه زیپی آن استفاده کنید حواستان باشد که دندانه های زیپ مستحکم و قوی باشد. همچنین بهتر است زیپ پلاستیکی باشد٬ چون زیپ های فلزی در دمای پایین یخ می زند و زود می شکند. همچنین یک گتر مناسب لایه اضافی دارد که بیشتر از پا محافظت می کند.

آن قسمت از گتر که روی کفش قرار می گیرد باید از الیاف ضد آب تهیه شده باشد و همچنین کمی بالا تر که روی ساق است باید از پارچه تنفسی ضدآب باشد تا اجازه خروج عرق پا را بدهد. در بالاتر بندی قرار دارد که به کمک آن و با کشیدنش باعث چسبیدن گتر به پا می شود از لیز خوردن آن به طرف پایین جلوگیری می کند. در جایی که ساق پا قراردارد هم کشی وجود دارد که با کشیدن آن گتر را جمع می کنید تا احیانا اگر از کرامپون استفاده می کنید تیغ های تیز آن گتر را پاره نکند.

یک گتر خوب باید به طور کامل دور کفش ثابت باشد٬ تا برف به پا نرسد. این اتفاق که برف به درون کفش یا شلوار نفوذ کند در فرود آمدن بیشتر رخ می دهد. به همین دلیل بندی از زیر کفش رد می شود و گتر را کاملا به کفش می چسباند. البته این بند ممکن است با گذشت زمان و استفاده زیاد از بین برود٬ پس موقع خرید به این نکته دقت کنید که آن بند مورد نظر را که از زیر کفش می گذرد قابلیت تعمیر و جایگزینی داشته باشد. در بازار سه نوع گتر وجود دارد٬ گترهای سوپر٬ بلند و کوتاه که با توجه به کاربردی که از آن در سردارید می توانید یکی را انتخاب کنید. گترهای سوپر به جز اینکه پا را می پوشاند و تمام پا و قسمت پایین را در مقابل سرما حفظ می کند٬ تا روی کفش هم می آید و خود پا؛ قسمت مچ به پایین را هم گرم نگه می دارد. گترهای سوپر برای مکان های برفی ایده آل است.

گترهای بلند اما بیشتر برای صعود سنگین و طولانی مدت مناسب است٬ جنس و اندازه آن طوری طراحی شده که بیشتر کوهنوردان حرفه ای و کسانی که می خواهند چند روز بی وقفه قله ها را فتح کنند است. اندازه گترهای کوتاه در نهایت به ۱۲ تا ۱۵ سانتی متر می رسد و فقط روی کفش را می پوشاند. این مدل برای صعودهای کوتاه و یک روزه مناسب است.

با تمام این ها اگر باز هم دلتان نمی آید تا هزینه  بیشتری را برای گتر اختصاص دهید بیایید سلامتی را کنار بگذاریم و اقتصادی به قضیه نگاه کنیم. شمایی که برای خرید یک شلوار مناسب دست به جیب شدید این را می دانید که هیچ تضمینی نیست تا در دل طبیعت شلوارتان روی صخره ای بلغزد و پاره بشود یا در زمستان اصلا دور از انتظار نیست که تیغه های کرامپون حفره ای در شلوار گران قیمتتان ایجاد کند. لزوم استفاده از گتر مناسب و مقاوم اینجا لمس شدنی است٬ چون گتر خوب عملا به سختی پاره می شود و قیمت آن هم در هر شرایطی کمتر از یک شلوار کوهنوردی است. پس عاقلانه است که حداقل برای محافظت از شلوار و کفشتان هم که شده از گتر مقاوم و استاندارد استفاده کنید.

استفاده از گتر فقط در کوهنوردی و سرما و برف رایج نیست٬ بلکه برای کویر نوردی هم بسیار مناسب است٬ نه اینکه پاهایتان یخ بزند یا نه٬ شلوارتان پاره بشود یا نه٬ ریگ وشن به کفش نفوذ کند یا نه٬ قضیه حیاتی تر از این حرفهاست. در کویر نوردی٬ مخصوصا در فصل گرم حشرات مرگ آوری مثل رتیل٬ عقرب و... می توانند به راحتی به داخل شلوار یا کفش راه پیدا کنند٬ البته در شرایطی که از گتر استفاده نکرده باشید. توصیه می شود که اگر شب را در کویر می خوابید٬ حتی در خواب هم گتر هایتان را باز نکنید.

در کل 3 نوع گتر وجود دارد:

1. گتر سوپر
2. گتر بلند
3. گتر کوتاه

گتر سوپر علاوه بر پوشاندن و گرم نگه داشتن قسمت پایینی پا، روی کفش هم می‌آید و خود پا را هم گرم نگه می‌دارد. این نوع از گتر، مناسب مکان‌های برفی است. گتر بلند مناسب صعود‌های سنگین است. گتر کوتاه حداکثر 12 تا 15 سانتی‌متر از کفش را می‌پوشاند که برای صعودهای عادی و یکروزهمناسب است.

گتر را وارسی کنید تا به اندازه کافی بلند باشد

گتر باید کاملاً به رویه کفش بچسبد و روی آن محکم شود و گشاد نباشد تا برف بین رویه کفش و گتر جمع نشود. در این صورت خطر گیر کردن سخمه کرامپون به گتر نیز کاهش می‏ یابد. کار گذاشتن کشباف در دور تا دور انتهای گتر که دور کفش قرار میگیرد نیز این خطر را کم می‏کند. افرادی که درشت قامت هستند باید گترها را وارسی کنند که به اندازه کافی بلند باشند. اگر از گتر زیپ دار استفاده می‏کنید، زیپ آن باید از جنس پلاستیکی باشد، زیپهای فلزی در دماهای پایین یخ می‏زنند.

قسمتی از گتر که روی کفش را می پوشاند باید از الیاف ضد آب درست شده باشد. الیاف قسمتی از گتر که ساق پا را می پوشاند باید از مواد تنفسی-ضد آب باشد تا امکان خروج عرق پا را بدهد.(چرا باید گتر کوهنوردی بپوشیم؟)

گتر باید کاملاً به دور کفش ثابت شده باشد تا از ورود برف و شن به درون کفش جلوگیری کند. خصوصاً در هنگام فرود آمدن، یک ریسمان یا بند که از زیر کفش رد می شود، گتر را کاملاً به کفش فیکس می کند. این قسمت می تواند به مرور زمان از بین رود، بنابراین هنگام خرید دقت کنید که می توانید در آینده آن را تعمیر کنید یا نه.