logo
Alaberz
0990 432 10 14
آشنایی با قله خانتنگری
آشنایی با قله خانتنگری:

آشنایی با قله خانتنگری

1398/08/06

قله خانتنگری در رشته ‌کوه‌های تیان شان واقع در آسیای مرکزی است که در مرز دو کشور قزاقستان و قرقیزستان قرار گرفته است. در واقع این ناحیه خود مختار اویغور نشین سین‌ کیانگچین نیز نامیده می‌شود. این کوه در عین حال بلندترین نقطه در کشور قزاقستان است. از دیدگاه آناتولی بوکریف، کوهنورد قزاقستانی مشهور چنین می‌گوید: "این قله را به دلیل متقارن ‌بودنش و یال‌‌های هندسی آن شاید زیباترین قله جهان باشد."

معرفی قله خانتنگری:

با توجه به ترک بودن مردمان منطقه تیان شان، خانتنگری در زبان ترکی اویغوری به معنی "بزرگترین خدا " و در زبان‌های ترکی، «خدای آسمان‌ها» معنی می‌دهد. این قله در رشته ‌کوه‌های تیان شان واقع در آسیای مرکزی است که در مرز دو کشور قزاقستان و قرقیزستان قرار گرفته است. در واقع این ناحیه خود مختار اویغور نشین سین‌ کیانگچین نیز نامیده می‌شود. این کوه در عین حال بلندترین نقطه در کشور قزاقستان است. از دیدگاه آناتولی بوکریف، کوهنورد قزاقستانی مشهور چنین می‌گوید: "این قله را به دلیل متقارن ‌بودنش و یال‌‌های هندسی آن شاید زیباترین قله جهان باشد."

کوه خانتنگری در گوشه جنوب شرقی قزاقستان در مرز این کشور با قرقیزستان و چین در کوه‌های تیان شان قرار دارد. نام این قله هرمی‌ شکل بزرگ و مرمرین برگرفته از نام تنگری، خدای آسمان‌‌ها در زبان ترکی است و از آن‌جا که دیواره‌‌های صخره‌‌ای مرمری آن به هنگام غروب آفتاب به رنگ قرمز در می‌‌آیند به آن در قرقیزستان کان توغ به معنای "کوه خون" نیز لقب داده‌‌اند.

خانتنگری در منطقه‌ای کاملا یخچالی قرار گرفته است، و جریان‌‌های شمالی و جنوبی یخچال اینیلچک، یکی از بزرگترین یخچال‌های جهان، بخش‌‌های شمالی و جنوبی کوه را در بر می ‌گیرد. همچنین یخچال دیگری با نام کالاگیوری با طول قریب به ۳۶ کیلومتر واقع در غرب و شرق قله خانتنگری، بزرگترین یخچال شناخته شده در چین نام گرفته است.

ساختار سنگی کوه خانتنگری  دارای ارتفاع ۶۹۹۵ متر است که با احتساب قطر یخ روی قله به ارتفاع 15 متر ارتفاع کلی قله را به ۷۰۱۰ متر بالاتر از سطح دریا می‌رساند. اگر فقط سنگ قله را در نظر بگیریم قله خانتنگری شمالی‌ترین قله 7000 متری در جهان است اما با در نظر گفتن مقدار یخ خانتنگری، این قله لقب شمالی‌ترین قله 7000 متری جهان را به خود اختصاص می‌دهد. ارتفاع تا پیش از اندازه‌گیری کوه جنگیش چاقوسو (پوبدا) در ۱۶ کیلومتری جنوب آن توسط کاشفان اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۱۹۴۰ و ثبت ارتفاع ۷۴۳۹ متر برای آن، بلندترین قله در رشته‌ کوه تیان شان شناخته می شد.

ارتفاع قله خانتنگری را نخست ۷۱۹۳ متر اندازه‌ گیری کرده بودند اما در بررسی‌ های بعدی آن را به ۶۹۹۵ متر کاهش دادند. اما در منابع منتشر شده در خود منطقه، ارتفاع این کوه ۷۰۱۰ متر ذکر شده‌ است و دلیل آن را وجود تاجی یخی بر بلندای قله می‌‌‌دانند که ارتفاع آن را به بالای ۷۰۰۰ متر می‌ رساند. پذیرش این موضوع، خانتنگری را شمالی‌ ترین قله بالای ۷۰۰۰ متر زمین می‌سازد، در غیر این صورت، جنگیش چاقوسو این عنوان را خواهد گرفت.

گوتفرید مرتزباخر، سیاح اتریشی، نخستین کوهنوردی بود که در آغازه سده بیستم تلاش نمود تا خانتنگری را صعود کند اما موفقیتی در این زمینه به دست نیاورد. اما نخستین صعود موفقیت ‌آمیز به این قله در سال ۱۹۳۱ و توسط گروهی اوکراینی به سرپرستی میخائیل پوگربتسکی روی داد و آنان موفق به فتح خانتنگری شدند.

همانطور که می‌دانید قله خانتنگری عنوان یکی از قلل هفت هزار متری مشکل را به یدک می‌کشد. البته در سال‌های اخیر به واسطه ثابت گذاری‌هایی که در طول مسیر هر ساله از جانب شرکت‌های خدمات دهنده انجام می‌گیرد کمی از درجه سختی این قله هرمی و زیبا کاسته شده است. به طور معمول از هر دو جبهه شمالی و جنوبی چهار کمپ مسیر به سمت قله را نمایان می‌کنند، البته تیم‌هایی هستند که از کمپ چهارم استفاده نمی‌کنند اما استفاده از کمپ چهارم می‌تواند به عنوان نقطه‌ای ایمن در رفت یا برگشت مورد استفاده قرار گیرد. در ارتفاع ۵۹۰۰ متری و در محل حدود کمپ سوم گردنه بزرگی وجود دارد که بر روی آن مسیرهای شمالی و جنوبی یکی می‌شوند. مسیر شمالی دارای درجه سختی بیشتری نسبت به مسیر جنوبی است اما به دلیل ایمنی از خطر ریزش بهمن مسیری مناسب برای صعود به حساب می‌آید.

برای صعود به قله خانتنگری از مسیر شمالی دو راه وجود دارد یا از کشور قزاقستان و شهر آلماتی و یا قرقیزستان و شهر بیشکک که در هر مسیر باید مسافتی به طول ۲۸۰ الی ۴۸۰ کیلومتر را با ماشین طی کرد تا به کمپ پیشرفته کارکارا رسید. این کمپ در دامنه‌های تیان شان قرار دارد با چشم اندازی زیبا از مراتع و علفزارها و جنگل‌های سرو که رودخانه‌ای پر آب از کنار آن می‌گذرد. رودی که از یخچال اینلچک سرچشمه می‌گیرد.

کمپ کارکارا از یک آشپزخانه، یک سالن غذاخوری بزرگ، دو انبار، سونا و حمام، باند پرواز هلیکوپتر و مجموعه‌ای از چادرهای دو نفره برای اسکان کوهنوردان تشکیل شده است. همه صعود کنندگان جبهه شمالی از این کمپ انتقال پیدا می‌کنند. برای پیاده‌روی از کارکارا به کمپ اصلی خانتنگری سه روز لازم است که از جمله مسیرهای زیبای ترکینگ در تیانشان نیز به حساب می‎آید اما کوهنوردان به وسیله هلی کوپتر به کمپ اصلی منتقل می‌شوند.

راهنمای مسیر:

کمپ اصلی در ارتفاع ۴۰۰۰ متری و در منتهی الیه سمت چپ یخچال اینلچک شمالی و در روبروی قله خانتنگری که با نمای زیبا و خیره کننده‌ای از آن قرار دارد و صدای ریزش بهمن‌های دایمی قله در شب‌ها همواره به گوش می‌رسد.

از کمپ اصلی به فاصله زمانی ۴۵ دقیقه الی یک ساعت و نیم می‌توان به پای مسیر رسید در اینجا باید کرامپون‌ها را به پا کرد و یک شیب تند را صعود کرد. این نقطه یکی از مناطق بهمن گیر مسیر شمالی است و در صورت امکان باید در صبح زود و یا در بعد از ظهر از آن عبور کرد زیرا محل ریزش بهمن‌های قله چاپایوف فرعی است. بعد از مسافت کوتاهی به شکاف‌های یخی عمیقی بر خواهید خورد. در این نقطه معمولا طناب ثابت وجود دارد. بعد از پشت سر گذاشتن شکاف‌های یخی به یک تراورس ۲۰۰ متری می‌رسیم که بعد از آن سوار بر یال برفی با شیب زیادی خواهیم شد که بعد از آن به کمپ یک در ارتفاع ۴۸۰۰ متری خواهید رسید.

کمپ یک مساحتی در حدود ۱۲۰ متر مربع دارد. همراه آبی که از ذوب شدن برف ها جاری است. ۵۰ متر بالاتر محلی برای برقراری ۳ الی ۴ چادر وجود دارد که به کمپ روس‌ها معروف شده است. از ویژگی‌های این کمپ وجود حاشیه‌ای سنگی و خاکی روی یال است که بیش از ۱۰ چادر را می‌توان در این بخش برقرار کرد. و همچنین امکان دستیابی‌ به آب برف ذوب شده که در لابلای سنگ‌های حاشیه یال اصلی وجود دارد.

کمپ یک به دو:

یکی از سنگین‌ترین و پرکنش‌ترین بخش‌های مسیر به شمار می‌رود که به علت شیب‌های تند و پرتگاه‌ها و دیواره‌های خطرناکش به وسیله طناب‌های ثابتی که راهنمایان محلی منطقه برقرار نموده‌اند ایمن‌سازی شده است. در ابتدای حرکت و پس از گذر از کمپ روس‌ها در ۵۰ متری بالای کمپ ۱ با شیب برفی تندی (۴۰ تا ۶۰ درجه) به طول بیش از ۲۰۰ متر مواجه می‌شویم که با عبور از آن به شیب تند و یخی حدودا ۵۰ متری منتهی به اولین دیواره سنگی مسیر رسیده و با عبور از این دیواره ۱۵ متری به دومین شیب برفی خواهید رسید (۲۰ تا ۴۰ درجه) که این شیب به نوار صخره‌ای زیر کمپ ۲ منتهی شده و با عبور از این بخش که ترکیبی از سنگ و یخ است به دشت برفی وسیعی در زیر قله چاپایوف می‌رسیم که کمپ ۲ در آن نقطه قرار دارد.

لازم به ذکر است پس از کمپ روس ها تنها بخشی از مسیر که امکان برقراری چادر در آن وجود دارد بعد از دیواره ابتدایی و در حدود ۲۰۰ متری کمپ ۲ است. ارتفاع کمپ دو ۵۵۵۰ متر است و در دشت برفی وسیعی با وسعت بیش از ۲۰۰۰ متر مربع قرار گرفته که در بخش شرقی این دشت دو اتاق برفی بزرگ با گنجایش حدود ۱۰ تا ۱۵ نفر ایجاد شده که البته کمتر از آنها استفاده می‌شود. این دشت در زیر آخرین بخش یال برفی منتهی به زیر نوار صخره‌ای قله چاپایوف قرار گرفته و از ویژگی‌های برجسته آن وسعت چشمگیر و همچنین چشم انداز زیبای هرم قله خانتنگری و قله چاپایوف از این محل است.

 

کمپ دو به سه:

این بخش از مسیر با شیب برفی شروع شده که به مرور شیب آن تند‌تر شده و بعد از حدود ۱۰۰ متر ارتفاع به تیغه برفی باریکی به طول حدود ۵۰ متر منتهی می‌شود و سپس بر یالی با شیب ملایم سوار می‌شویم که در ارتفاع حدود ۵۸۰۰ متر به نوارهای صخره‌ای زیر قله چاپایوف منتهی می‌شود. با عبور از دیواره‌ای حدود ۲۰ متر که ۶ متر آن کاملا عمود است به شیب ملایمی می‌رسیم که بعد از حدود ۱۰۰ متر به دیواره دوم که مسیری با شیب ۴۰ تا ۷۰ درجه و با ترکیبی از سنگ، برف و یخ است رسیده و در ارتفاع حدود ۵۹۵۰ متر به شیب برفی منتهی به قله ۶۰۰۰ متری چاپایوف (فرعی) می‌رسیم که از طریق یک تیغه سنگی و یخی به قله چاپایوف (۶۱۰۰ متر) منتهی می‌شود.

مسیر از قله چاپایوف فرعی به سمت غرب امتداد یافته که با فرود از یالی برفی و با شیب نسبتا تند به گردنه غربی و کمپ ۳ منتهی می‌شود. با صعود قله چاپایوف فرعی مسیر دهلیز جنوبی صعود قله خانتنگری که در خاک کشور قرقیزستان قرار دارد و همچنین قله پوبدا (۷۴۳۹متر) قابل رویت است. ضمنا کل مسیر از کمپ ۲ تا ۵۰ متری قله چاپایف دارای طناب ثابت است.

کمپ سه:

کمپ ۳ در ارتفاع ۵۹۰۰ متری قرار گرفته، این کمپ پهنه وسیعی است که بر روی گردنه غربی قله خانتنگری قرار دارد. از این کمپ مسیر صعود قله کاملا قابل رویت است همچنین کمپ‌های ۲ و ۳ مسیر جنوبی (قرقیزستان) نیز از این کمپ قابل مشاهده می‌باشند. چشم انداز قله پوبدا و مسیر نرمال جبهه شمالی و خط‌الراس طولانی آن نیز از دیگر مناظری است که از کمپ ۳ همواره در برابر دیدگان شما قرار دارد. کمپ ۳ مسیر جنوبی و دو اتاق برفی بزرگ آن در فاصله حدود ۱۰۰ متر پایین‌تر از این کمپ و در دهلیز جنوبی قرار دارد.

کمپ چهار:

این کمپ در ارتفاع ۶۴۰۰ متری و در بخش میانی گرده غربی قرار گرفته که به علت گنجایش کم، جهت برپایی چادر (۲ تا ۳ چادر) کمتر از آن استفاده می‌شود. لازم به ذکر است در فواصل ۱۰۰ متر بالاتر و پایین‌تر این کمپ محل‌هایی برای برپایی یک یا دو چادر وجود دارد.

بعد از طی حدود ۵۰۰ متر از کمپ ۴ و عبور از یال برفی کم شیب به گرده سنگی می‌رسیم که طناب‌های ثابت نیز از این بخش آغاز می‌شود و تا قله ادامه دارد. مسیر گرده، ترکیبی از سنگ و یخ است که بخش‌هایی از آن کاملا عمود و با شیب تند است که تا ارتفاع حدود ۶۶۰۰ متر ادامه داشته و با یک تراورس ۲۰۰ تا۳۰۰ متری به دهلیزی منتهی می‌شود، مسیر دهلیز پوشیده از سنگ و یخ و همراه با دو بخش سنگی ۱۰ تا ۲۰ متری با شیب۷۰ تا۹۰ درجه است. با عبور از پله سنگی دوم دهلیز در ارتفاع ۶۸۰۰ متر به انتهای دهلیز رسیده و پس از عبور از یال تیز برفی و بخش سنگی کوتاهی به یال برفی کم شیب منتهی به قله می‌رسیم. قله در منتهی الیه سمت راست این یال قرار گرفته و علامت مشخصه آن چهارپایه و صلیبی است که روی آن قرار دارد.

 

همچنین توجه داشته باشید قله خانتنگری یکی از قله‌های مورد قبول در جایزه پلنگ برفی است. پلنگ برفی افرادی اطلاق می‌شود که تمام 5 قله بالای ۷۰۰۰ متری واقع در شوروی سابق را صعود نماید. برای مطالعه بیشتر پیرامون مطلب پلنگ برفی اینجا کلیک کنید.

 

گردآورنده: امیرحسین ره

 

کوه