کرامپون

سال هاست که کوهنوردان تمایل زیادی به عبور از کوه های برفی، یخچال ها، میدان های برفی و دامنه های شیب دار صعودی پوشیده از یخ دارند. در صعود از یخ و برف تجهیزات مختلفی استفاده می شود که کوهنورد را در صعود یاری می دهد. یکی از مهم ترین لوازمی که برای یخ نوردی و صعود از کوه های برفی اهمیت دارد، داشتن کفش مناسب است. اما کفش های معمولی که برای کوهنوردی استفاده می شوند برای حرکت روی برف و یخ مناسب نبوده و احتمالا لیز خوردن کوهنوردان را افزایش می دهد. اسکار اکنشتین اولین قطعه 10 نقطه ای که به کفش متصل شده و خاصیت یخ شکنی دارد را در سال 1908 طراحی نمود. این محصول به طور چشمگیری حرکت روی یخ را تسریع می کرد. یخ شکن طراحی شده توسط این هنرمند با نام crampon به بازار عرضه شد. کرامپون یا یخ شکن به وسیله ی تسمه ها به زیر کفش متصل شده و دارای تیغه هایی نوک تیزی است که موجب می شود تا کوهنورد روی برف و یخ سر نخورد و به حالت یک چنگک پا های کوهنورد را روی سطح صیقلی یخ و برف ثابت و فیکس می کند.

کرامپون وسیله ای فلزی و دارای تیغه های بلند که به زیر کفش بسته می شود و مناسب حرکت بر روی یخ می باشد و به وسیله آن می توان راحت تر روی یخ حرکت نماییم بدون آن که سُر بخوریم. در واقع تیغه ها ایجاد اصطکاک می نمایند.

کرامپونها در سه مدل ساخته می شوند که عبارت است از:
کرامپون پیاده روی و کوهنوری، کرامپون صعود بر روی آبشارهای یخی و کرامپون معروف به یخ شکن.
کرامپون صعود، دارای تیغه های اضافی در جلوی پا می باشند و طوری طراحی شده اند که در هنگام صعود به خصوص بر روی آبشارهای یخی در یخ گیر می کنند و فرد را ثابت نگه می دارد. کرامپونها معمولاً قابل تغییر هستند و روی کفش ریگلاژ می شوند و توسط بندهایی محکم به کفش فیکس می شوند و یک کوهنورد با توجه به نوع فعالیتی که انجام می دهد کرامپون مورد نظر خود را انتخاب می نماید. با سخت تر شدن موانع در کوهنوردی روی یخ و برف می بایست از کرامپونهای پیشرفته تر همچون کرامپون اتوماتیک و نیمه اتوماتیک استفاده نمود تا راه برای صعود کوهنورد هموار تر گردد. چنگک های قرار گرفته در قسمت جلویی و زیر crampon از جنس کروم و بسیار مقاوم هستند. تیغه های کرامپون های قدیمی تر، پس از چند بار استفاده، تیز بودن خود را از دست می دادند که بعد از آن کوهنورد مجبور بود آن را با سوهان تیز کند. انواع جدید تر کرامپون این ویژگی را نداشته و حتی در روی سطوح سختی همچون سنگ هرگز تغییر نخواهند کرد.

کرامپون ها در زیر خود دارای تیغه‌های فلزی نوک تیز می‌باشند. این تیغه‌ها با فرو رفتن در یخ و برف مانع سر خوردن فرد می‌شوند. مدل‌های اولیه کرامپون که دارای ده تیغه بودند در سال ۱۹۳۰ جای خود را به کرامپون‌هایی با دو تیغه اضافی در جلو دادند که به کرامپون‌های دوازده تیغه‌ای معروف هستند. تیغه‌های جلوی کرامپون نیاز به کندن جای پا را حذف کردند و به فرد اجازه گام برداشتن بر روی سطح شیب‌دار برفی و یخی را می‌دهند. کرامپون‌های حاضر که جهت فعالیت‌های عمومی کوهنوردی طراحی شده‌اند هم دوازده تیغه و هم مدل‌های سبک‌تر ده تیغه هستند ولی همه آن‌ها دارای تیغه‌های جلویی هستند.

اکثر کرامپون‌ها از فولاد مولیبدیوم- کرم ساخته شده‌اند که آلیاژی بسیار قوی و سبک وزن است. اما بعضی از کرامپون‌ها هم از آلومینیوم هواپیما ساخته می‌شوند که از فولاد سبک‌تر است ولی بسیار ظریف و نرم‌تر از آن است و برای راه رفتن روی سنگ‌ها شکننده است. مسیرهای برفی معمولاُ شامل فواصل کوتاه سنگ و صخره نیز می‌شوند. کرامپون‌ها باید توانایی طی چنین مسیرهایی را داشته باشند اما استفاده زیاد در این مسیرها باعث کند شدن تیغه‌های آن‌ها می‌شود.

گرچه کرامپون وسیله باارزشی در کوهنوردی است، ولی تا زمانی که کفش کوهنوردی با رویه‌ پلاستیکی وارد بازار نشده بود، چندان رایج نبود، چون از بند برای بستن کرامپون روی کفش (که چرمی بودند)استفاده می‌شد و امکان داشت که از جریان خون به پاها جلوگیری کند.

نکاتی کوچک ولی مهم در مورد کرامپون:

بعضی از کوهنوردان به خاطر حفظ وسایل خود از تصادم کرامپون با آن ها٬ در هنگام عبور از صخره های یخ زده٬ کرامپون را از پای خود در می آورند٬ در صورتی که بهترین موقع استفاده از آن ها در همین زمان است٬ حتی اگر وسایل شما آسیب هم ببینند سوراخ ایجاد شده به اندازه نوک تیز کرامپون خواهد بود.

تیغه های تیز کرامپون ممکن است به هر چیزی گیر کنند٬ به صخره ها٬ توده ی یخ٬ لباس های گشاد و به هر چیزی که شما به آن اجازه دهید. گترها وسیله ی خوبی جهت ممانعت از گیر کردن کرامپون به شلوار هستند. مراقب بندهای شل و آویزان کوله پشتی هم باشید که ممکن است در فرود٬ از عقب به تیغه های کرامپون گیر کنند. وقتی کرامپون به پا دارید٬ بهتر است راه رفتن شما شبیه گشاد گشاد راه رفتن اردک در خارج از آب باشد!

خیلی وقت ها٬ برف در زیر کرامپون آنقدر جمع و فشرده می شود که ممکن است اثر مثبت آن را خنثی کند. در این حالت برای جدا کردن برف٬ پای خود را بلند کرده و با دسته کلنگ به کفش خود بکوبید. ممکن است که به دلیل نوع برف٬ مجبور شوید هر سه یا چهار قدم این کار را انجام دهید.

سعی کنید کرامپون را با دقت نگهداری و استفاده کنید. هر از گاهی بندها و سگک آن را امتحان کنید و در صورت احتیاج آن ها را تعمیر کنید. محل قرار دادن و حمل کرامپون بر روی در کوله پشتی است٬ اما همه کوله پشتی ها به این منظور طراحی نشده اند. قرار دادن کرامپون در داخل کوله پشتی٬ موجب پاره شدن لباس ها و صدمه رساندن به سایر لوازم شما می شود.